आई-वडिलांना आपल्या मुलींचे भविष्य सुरक्षित करण्यासाठी प्रोत्साहित करण्याच्या उद्देशाने सन 2015 मध्ये सुकन्या समृद्धि योजना सुरू केली गेली. भारत सरकारने ‘बेटी बचाओ, बेटी पढाओ’ अभियानांतर्गत ही योजना सुरू केली. ही एक छोटी ठेव योजना आहे जी मुलीच्या शिक्षणाचा आणि लग्नाचा खर्च भागवते.
सुकन्या समृद्धि योजना (Sukanya Samriddhi Account):
सुकन्या समृद्धि योजना खाते हे अल्पवयीन मुलीसाठी लक्ष्य केले जाते. दहा वर्षांच्या होण्यापूर्वीच मुलीच्या जन्मापासून ते कधीही पालकांच्या नावाने हे खाते उघडले जाऊ शकते. ही योजना उघडल्यापासून 21 वर्षांसाठी कार्यरत आहे. एसएसवाय खात्यातील शिल्लक रकमेच्या 50 टक्के अंशतः पैसे काढल्यास मुलीचे शिक्षण 18 वर्षाचे होईपर्यंत शिक्षण खर्च पूर्ण करता येते.
व्याज दर वार्षिक 7.6% दर वर्षी (01-04-2020 पासून), वार्षिक आधारावर गणना केली जाते, वार्षिक चक्रवाढ.
खाते उघडण्यासाठी किमान रक्कम आणि ठेवली जाऊ शकणारी जास्तीत जास्त शिल्लक:
किमान आयएनआर. 250/- आणि कमाल आर्थिक वर्षात 1,50,000/- त्यानंतरच्या 50/- च्या एकाधिक ठेवी एका महिन्यात किंवा वित्तीय वर्षात ठेवींच्या संख्येवर मर्यादा नाही.
ठळक वैशिष्ट्ये:
(अ) खाते कोण उघडू शकते:
- 10 वर्षापेक्षा कमी वयाच्या मुलीच्या नावावर पालकांनी.
- पोस्ट ऑफिसमध्ये किंवा कोणत्याही मुलामध्ये मुलीच्या नावावर कोणत्याही बँकेत एकच खाते उघडता येते.
- हे खाते एका कुटुंबातील जास्तीत जास्त दोन मुलींसाठी उघडता येते. जुळी मुले / तिहेरी मुलींच्या बाबतीत दोनपेक्षा जास्त खाती उघडता येतात.
(ब) ठेवी:
- किमान प्रारंभिक ठेवीसह खाते उघडता येते. 250
- वित्त वर्षात किमान ठेव रू. 250 आणि जास्तीत जास्त ठेव रू. 1.50 लाख (रू.50 च्या अनेक पटीत) एक वर्षातील एका वित्तीय वर्षात किंवा एकाधिक हप्त्यांमध्ये.
- ठेव सुरू झाल्यापासून 15 वर्षे पूर्ण होईपर्यंत ठेव ठेवली जाऊ शकते.
- किमान ठेव असल्यास रू. 250 वित्त वर्षात खात्यात जमा केले जात नाही, तर खात्यात डिफॉल्ट खात्यावर व्यवहार केले जाईल.
- खाते उघडण्याच्या तारखेपासून 15 वर्षे पूर्ण होण्याआधी किमान रू. 250 + रु. प्रत्येक डीफॉल्ट वर्षासाठी 50 डीफॉल्ट.
- आयकर कायद्याच्या कलम 80C अंतर्गत ठेवी वजा करण्यास पात्र आहेत.
(क) व्याज:
- खाते तिमाही आधारावर वित्त मंत्रालयाने अधिसूचित केलेल्या विहित दरावर खाते कमावेल.
- कॅलेंडर महिन्यासाठी व्याज पाचव्या दिवसाच्या समाप्तीस आणि महिन्याच्या शेवटी दरम्यानच्या खात्यात सर्वात कमी शिल्लक ठेवले जाईल.
- व्याज प्रत्येक वित्तीय वर्षाच्या शेवटी खात्यात जमा केले जाईल.
- व्याज प्रत्येक वित्तीय वर्षाच्या अखेरीस खात्यात जमा केले जाईल जेथे खाते आर्थिक वर्षाच्या शेवटी असेल. (उदा. बँकेकडून खाते पीओकडे किंवा त्याउलट उलटल्यास खाते)
- प्राप्त व्याज आयकर कायद्यानुसार करमुक्त आहे.
(ड) खाते चालविणे:
मुलगी बहुसंख्य वय (म्हणजे 18 वर्षे) होईपर्यंत खाते पालकांद्वारे चालवले जाईल.
(इ) पैसे काढणे:
- मुलीची वयाच्या 18 व्या वर्षी किंवा दहावी उत्तीर्ण झाल्यानंतर पैसे काढणे खात्यातून घेतले जाऊ शकते.
- आधीच्या F.Y च्या शेवटी काढलेल्या शिल्लक रकमेच्या 50% पर्यंत पैसे काढले जाऊ शकतात.
- पैसे काढणे ही एकरकमी किंवा हप्त्यांमध्ये करता येईल, दर वर्षी एकपेक्षा जास्त नसावेत, जास्तीत जास्त पाच वर्षांसाठी, निर्दिष्ट केलेल्या कमाल मर्यादेच्या अधीन आणि फी / अन्य शुल्काच्या वास्तविक आवश्यकतेनुसार.
(फ) अकाली बंदी:
- पुढील अटींवर खाते उघडल्यानंतर 5 वर्षानंतर अकाली अकाऊंट बंद केले जाऊ शकते: – १) खातेदारांच्या मृत्यूवर. (मृत्यू तारखेपासून देय तारखेपर्यंत पीओ बचत खात्याचा व्याज दर लागू असेल). २) अत्यंत दयाळू कारणास्तव.
- खाते धारकाचा जीवघेणा मृत्यू.
- ज्या खात्याने खाते चालविले त्या पालकांचा मृत्यू.
- अशा प्रकारच्या बंदीसाठी आवश्यक कागदपत्रे आणि अर्ज.
- अकाऊंट अकाउंट बंद होण्याकरिता संबंधित पोस्ट ऑफिसमध्ये पास बुकसह विहित अर्ज भरा.
(छ) परिपक्वता बंद होणे:
- खाते उघडल्यापासून 21 वर्षानंतर.
- वयाच्या 18 वर्षानंतर मुलीच्या लग्नाच्या वेळी. (लग्नाच्या तारखेच्या 1 महिन्यापूर्वी किंवा 3 महिन्यांनंतर).
सुकन्या समृद्धि खाते योजनेसाठी आवश्यक कागदपत्रे:
सुकन्या समृद्धि खाते उघडण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे खालीलप्रमाणे आहेतः
- सुकन्या समृद्धि योजना फॉर्म.
- मुलीचा जन्म प्रमाणपत्र (खातेदार).
- पासपोर्ट, पॅनकार्ड, मतदान कार्ड, मॅट्रिक प्रमाणपत्र इत्यादीसारख्या ठेवीदाराचा (पालक किंवा कायदेशीर पालक) ओळख पटेल.
- ठेवीदाराचा पत्ता पुरावा (पालक किंवा कायदेशीर पालक) जसे की वीज किंवा टेलिफोन बिल, रेशन कार्ड, पासपोर्ट, ड्रायव्हिंग लायसन्स, निवडणूक कार्ड इ.